مالیات، تشویقات و جرائم مالیاتی
مالیات در واقع یک هزینه اجتماعی می‌باشد که شهروندان جهت رشد و توسعه کشور، آن را پرداخت می نمایند.متاسفانه برخی از افراد با عمل نکردن به تعهداتشان از پرداخت مالیات فرار می نمایند. در مقابل، اداره امور مالیاتی نیز در برابر این افراد، جرائم غیرقابل بخشش مقرر کرده است.لذا در باب چهارم موضوع مقررات مختلفه و فصل هفتم که شامل تشویقات و جرایم مالیاتی است مواد جرایم غیرقابل بخشش از نظر اداره دارایی به تفصیل ارائه شده است. فصل هفتم شامل مواد ۱۸۹ الی ۲۰۲ می‌باشد.
پیامدهای عدم تسلیم اظهارنامه
در ماده ۱۹۲ ق.م.م برای تمامی صاحبان مشاغل (گروه اول،دوم و سوم موضوع آئین نامه اجرایی ماده ۹۵ ق.م.م) که مکلف به تسلیم اظهارنامه مالیاتی هستند در صورت عدم تسلیم آن در موعد مقرر مشمول جریمه ای معادل سی درصد مالیات میباشند که این جریمه غیر قابل بخشش است. در واقع اگر اظهارنامه‌ای ارسال نشود به کل مالیات مطالبه شده ۳۰% جریمه تعلق می‌گیرد نه به درآمد مشمول مالیات. اما اگر اظهارنامه‌ای ارسال شده بابت درآمدهایی که در اظهارنامه نیامده است مالیات آن حساب شده و جریمه ۳۰درصد تنها روی این بخش از مالیات محاسبه می‌گردد. و سایر مودیان مشمول جریمه معادل ۱۰ درصد مالیات متعلق هستند که در هر دو حالت غیرقابل بخشش است.
جریمه کتمان درآمد یا اظهار هزینه های غیرواقعی
جریمه کتمان درآمد یا اظهار هزینه های غیرواقعی علی رغم تسلیم اظهارنامه با نرخ ۳۰% مالیات متعلق به آن بخش کتمان شده لحاظ میشود. فرض کنید شرکتی با درآمد مشمول مالیات به مبلغ ۲۰۰ میلیون ریال داریم و مالیات آن ۵۰میلیون ریال می باشد.جریمه عدم ارسال به موقع اظهارنامه این شرکت ۱۵ میلیون ریال می‌باشد که غیر قابل بخشش است.
جریمه عدم ارائه دفاتر قانونی
در ماده ۱۹۳ ق.م.م مودیانی که مکلف به نگهداری دفاتر قانونی هستند ولی ترازنامه یا حساب سود و زیان را ارائه نمی نمایند طبق این ماده مشمول جریمه ای معادل بیست درصد مالیات می‌شوند. به بیانی دیگر مودیانی که ملزم به ارائه دفاتر قانونی هستند ولی از ارائه آن خودداری می‌نمایند معادل ۲۰% مالیات جریمه می‌شوند. همچنین ذکر این نکته خالی از لطف نیست که اگر اظهارنامه،ترازنامه و حساب سود و زیان در دوره معافیت ارائه نگردد آن مودی نمی‌تواند از معافیت مقرر در سال مربوطه استفاده نماید.
لغو معافیت ها در صورت عدم ارائه اظهارنامه مالیاتی در موعد مقرر
اگر فردی در موعد مقرر اظهارنامه مالیاتی خود را ارائه نکند علاوه براینکه نمی‌تواند از معافیت‌ها و تسهیلاتی که در قانون پیش‌بینی شده استفاده کند، به هر میزان درآمدی که کسب می‌کند مشمول مالیات است و از این بابت مشمول جریمه عدم تسلیم اظهارنامه نیز میشود.
اگر اصل مالیات و جرایم غیر قابل بخشش آن پرداخت شود آیا می توان از بخشش دیگر جرایم استفاده کرد
اگردرمهلت قانونی تمکین و مالیات پرداخت شود تا ۸۰ درصد ازجرایم قابل بخشش خواهد بود.
دستورالعمل جدید بخشودگی جرائم قابل بخشش مالیاتی در سال ۱۳۹۹
در اجرای بند ۳ مصوبات چهل و هشتمین جلسه شورای عالی هماهنگی اقتصادی و همچنین مفاد ماده ۱۹۱ قانون مالیات های مستقیم، بدین وسیله بخشودگی جرائم قابل بخشش موضوع قانون مالیات های مستقیم و قانون مالیات بر ارزش افزوده در هر منبع برای هر سال یا دوره، حسب مورد در سال ۱۳۹۹ در صورت پرداخت مانده بدهی (اصل بدهی، جرائم غیر قابل بخشش وآن بخش از جرائمی که مورد بخشودگی واقع نشده است) به شرح ذیل تعیین میشود:
ماده ۱- بخشودگی جرایم موضوع این دستورالعمل برای هر دوره یا سال در هر منبع حسب مورد حداکثر تا مبلغ ۵۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال به شرح زیر است:
الف) پرداخت مانده بدهی (طبق برگ قطعی ابلاغ شده تا پایان دی ماه سال ۱۳۹۸) حداکثر تا آخر خرداد ۱۳۹۹ برای واحدهای تولیدی ۹۰ درصد و برای سایر مودیان ۸۰ درصد.
ب) پرداخت مانده بدهی طبق برگ قطعی ابلاغ شده از اول بهمن ۱۳۹۸ تا پایان خرداد ۱۳۹۹ حداکثر تا پایان تیر سال ۹۹، به میزان ۱۰۰درصد.
ج) پرداخت مانده بدهی طبق برگ قطعی ابلاغ شده از اول تیر ۱۳۹۹ حداکثر ظرف مدت یک ماه پس از ابلاغ برگ قطعی، به میزان ۱۰۰ درصد.
ماده ۲- مؤدیان موظفند درخواست بخشودگی جرایم را به اداره امور مالیاتی ذی ربط تسلیم کنند. ادارات مذکور تا میزان مندرج در ماده ۱ این دستورالعمل ضرورتی به تهیه و تنظیم فرم بخشودگی جرایم ندارند و صرفا با دستور رئیس امور مالیاتی ذی ربط نسبت به اعمال بخشودگی جرایم اقدام کنند.
ماده ۳- اعمال بخشودگی جرایم برای هریک از سنوات یا دوره ها در هر منبع با پرداخت بدهی قطعی آن سال یا دوره امکان پذیر است.
ماده ۴- در صورتی که مؤدیان مالیاتی مشمول خسارت تأخیر موضوع ماده ۲۴۲ قانون مالیات های مستقیم و تبصره «۶» ماده ۱۷ قانون مالیات بر ارزش افزوده باشند، ابتدا باید مبالغ مذکور از جرایم مالیاتی کسر و سپس نسبت به بخشودگی جرایم اقدام شود.
ماده ۵- مؤدیانی که بابت اصل مالیات و جرایم غیر قابل بخشش، فاقد بدهی هستند یا به واسطه معافیت های قانونی، مشمول جرایم عدم انجام تکالیف قانونی شده اند، حسب مورد از بخشودگی ۱۰۰ درصد جرایم برخوردار خواهند شد.
ماده ۶- ملاک تاریخ تعیین قطعیت بدهی برای مؤدیان در خصوص بدهی ابرازی، تاریخ سر رسید پرداخت مقرر در قوانین موضوعه است.
ماده ۷- محدودیت موضوع بند۵۲ قانون بودجه سال ۱۳۹۲ و بند۲ تبصره «۹» قانون بودجه سال‌های ۱۳۹۳ و ۱۳۹۴ مانع از بخشودگی جرایم نخواهد بود.
ماده ۸- شرط برخورداری از بخشودگی جرایم موضوع ماده ۱۶۹ مکرر قانون مالیات های مستقیم برای عملکرد سال های ۱۳۹۱ لغایت ۱۳۹۴، پرداخت بدهی مالیات عملکرد آن سال می باشد. لیکن برای سال ۱۳۹۵به بعد شرط برخورداری از بخشودگی جرایم موضوع ماده ۱۶۹قانون مالیات های مستقیم، ارسال فهرست معاملات هر یک از سال های مذکور است. درصورتی که تمام یا بخشی از فهرست معاملات در سنوات اخیرالذکر بنا به دلایل خارج از اختیار مودی (با تشخیص مدیران کل امور مالیاتی) ارائه نشده باشد، بخشودگی جرایم یاد شده به شرط پرداخت مانده بدهی عملکرد سال مربوطه به ایشان تفویض میشود.
ماده ۹- مفاد این دستورالعمل مانع از اعمال بخشودگی جریمه عدم تسلیم اظهارنامه مالیاتی و جریمه تأخیر موضوع قانون مالیات بر ارزش افزوده نسبت به مهلت‌های اعلامی به موجب بخشنامه های صادره نخواهد بود.
ماده ۱۰- مفاد این دستورالعمل مانع از اختیار اجرای ماده ۱۹۱ قانون مالیات های مستقیم توسط سازمان امور مالیاتی کشور نخواهد بود.
باتوجه به مفاد ماده ۱۰ این دستورالعمل بخشودگی جرائم قابل بخشش مازاد بر مبلغ مندرج درماده یک حداکثر تا درصدهای تعیین شده در ماده مذکور و با رعایت مقررات ماده ۱۹۱ قانون مالیات های مستقیم به مدیران کل امور مالیاتی تفویض می گردد. از تاریخ ابلاغ این دستورالعمل کلیه تفویض اختیارهای قبلی مدیران کل و رئیس امورمالیاتی شهر و استان تهران و بخشنامه های صادره در خصوص بخشودگی جرائم به استثنای بخشودگی جرائم موضوع ماده ۹ این دستورالعمل کان لم یکن تلقی میشود.
