حد نصاب معاملات به چه معناست
به مبلغی گفته می شود، که از طرف وزارت امور و اقتصاد و دارایی تعیین شده تا در صورتی که در یک فصل معاملات از حد نصاب معاملات کمتر باشد، نیازی به ارائه اطلاعات کد اقتصادی و اطلاعات طرف معامله نباشد. بنابراین همه معاملاتی که از این حد مشخص شده بیشتر باشد، نیاز به ثبت اطلاعات کامل طرف معامله دارد. در زمان ارسال گزارشات خرید و فروش و معاملات فصلی، در صورتی که مبلغ خرید های انجام شده کمتر از ۵ درصد حد نصاب معاملات کوچک آن سال باشند، لیست گزارشات را می توان بصورت تجمیعی ثبت کرد.
هیئت وزیران هر ساله به پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی و به استناد تبصره ۱ ماده ۳ قانون برگزاری مناقصات -مصوب ۱۳۸۳- و ماده (۴۲) قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (۲) -مصوب ۱۳۹۳- نصاب معاملات موضوع ماده (۳) قانون برگزاری مناقصات -مصوب ۱۳۸۳- را به تفکیک زیر به تصویب می‌رساند: ۱- معاملات کوچک ۲- معاملات متوسط ۳- معاملات بزرگ مچنین، به موجب ماده (۴۲) قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (۲) -مصوب ۱۳۹۳- نصاب معاملات موضوع بند (الف) به مواردی که معامله به صورت مزایده انجام می‌شود، تسری می‌یابد.
مناقصه چیست و روشهای برگزاری مناقصه چگونه است
بر اساس بند الف ماده ۲ این قانون، مناقصه فرآیندی است رقابتی برای تأمین کیفیت مورد نظر (طبق اسناد مناقصه)، که در آن تعهدات موضوع معامله به مناقصه‌گری که کم‌ترین قیمت متناسب را پیشنهاد کرده باشد، واگذار می‌شود.
روشهای برگزاری مناقصات
روشهای مختلفی برای برگزاری مناقصات تعریف شده که یکی از این نوع مناقصات که در ماده ۳ این قانون مشخص شده بر اساس نصاب یعنی قیمت معامله می‌باشد. براساس این ماده، معاملات به ۳ دسته تقسیم شده است:
۱- معاملات کوچک
۲- معاملات متوسط: معاملاتی که مبلغ مورد معامله بیش از سقف مبلغ معاملات کوچک بوده و از ده برابر سقف ارزش معاملات کوچک تجاوز نکند.
۳- معاملات بزرگ: معاملاتی که مبلغ برآورد اولیه آنها بیش از ده برابر سقف ارزش مبلغ معاملات کوچک باشد.
حد نصاب معاملات سال ۱۴۰۰ قانون برگزاری مناقصات
طبق طبقه‌بندی معاملات مذکور در ماده ۳ قانون برگزاری مناقصات معاملات از نظر نصاب (قیمت معامله) به سه دسته تقسیم می‌شوند و نصاب معاملات تعیین شده، به مواردی که معامله به صورت مزایده انجام می‌شود، تسری می یابد.
۱- معاملات کوچک ۱۴۰۰: نصاب معاملات کوچک سال ۱۴۰۰ تا سقف مبلغ ۶۵۰ میلیون ریال.
۲- معاملات متوسط ۱۴۰۰: مبلغ معاملات متوسط (معاملات با مبلغ بیشتر از سقف معاملات کوچک) برای سال ۱۴۰۰ تا سقف ۶ میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال است.
۳- معاملات بزرگ ۱۴۰۰: معاملات بزرگ سال ۱۴۰۰ با مبلغ برآورد اولیه بیش از ۶ میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال، تعیین شد.
تبصره ۱- وزارت امور اقتصادی و دارائی باید در ابتدای هر سال نصاب معاملات را براساس شاخص بهای کالاها و خدمات اعلام شده توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، جهت تصویب به هیأت وزیران پیشنهاد نماید.
حد نصاب معاملات کوچک در گزارشات فصلی سال ۱۴۰۰
هر ساله وزارت امور اقتصاد و دارایی، نصاب معاملات کوچک و بزرگ را در ابتدای سال مشخص می‌کند. همین موضوع باعث می‌شود تا افراد همیشه به دنبال حد نصاب اعلام شده معاملات توسط این وزارتخانه در ابتدای سال جدید باشند. حد نصاب معاملات فصلی برای گزارش تجمیعی براساس ۵% مبلغ معاملات کوچک قانون برگزاری مناقصات کشور در هر سال تعیین می‌شود. که حد نصاب معاملات کوچک برای سال ۱۴۰۰ مبلغ ۳۲،۵۰۰،۰۰۰ ریال می‌باشد.
حدنصاب در گزارشات فصلی سال ۱۴۰۰
معاملات کوچک طبق تصویب نامه سال ۱۴۰۰، مبلغ ۶۵۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال می‌باشد. ۵ درصد آن نیز مبلغ ۳۲،۵۰۰،۰۰۰ ریال می‌باشد. در صورتی که مبالغ مجموع فاکتور خرید و فروش (کل خرید یا کل فروش هر یک به تنهایی یا با هم) برای هر فرد حقیقی در هر دوره گزارشگری یعنی در هرفصل، کمتر از ۳۲،۵۰۰،۰۰۰ ریال باشد، می‌توان آن را به صورت تجمعی در صورت معاملات فصلی گزارش نمود. در این صورت نیازی به ورود اطلاعات کامل طرف معامله نیست. یعنی با زدن تیک فقط مبلغ سرجمع کل معاملات دوره (مبالغ زیر ۵%) را ثبت می‌کنید و نیاز به اطلاعات اشخاص نیست. اما در صورتی که مجموع مبالغ فاکتورهای خرید و فروش برای هر فرد حقیقی در هر دوره گزارشگری، از حدنصاب ۳۲،۵۰۰،۰۰۰ ریال بیشتر باشد، باید اطلاعات خریدار و فروشنده به تفکیک و کامل ثبت شود و نمی‌توان آن‌را بصورت تجمیعی گزارش نمود.
چند پرسش و پاسخ از حدنصاب معاملات کوچک در گزارشات فصلی
مثال‌هایی از نحوه درج نصاب معاملات کوچک در گزارشات فصلی می‌پردازیم:
۱-شرکت گلبرگ، در بهار سال ۱۴۰۰ خریدهایی به مبالغ ۷،۰۰۰،۰۰۰ ریال و ۵،۰۰۰،۰۰۰ ریال و ۴،۰۰۰،۰۰۰ و ۱۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال را از یک شخص حقیقی انجام داده‌است. این مبالغ چگونه در گزارشات فصلی سال ۱۴۰۰ ارسال می‌شود؟
می‌دانیم که در گزارشات فصلی، معاملات کمتر از ۵ درصد حدنصاب کوچک را می‌توان به صورت تجمیعی ارسال نمود. برای سال ۱۴۰۰ ریال ۳۲،۵۰۰،۰۰۰=۵%*۶۵۰،۰۰۰،۰۰۰.
مبالغ ۱۰،۰۰۰،۰۰۰+۴،۰۰۰،۰۰۰+۵،۰۰۰،۰۰۰+۷،۰۰۰،۰۰۰ را که مجموعاً ۲۶،۰۰۰،۰۰۰ ریال است که از ۳۲،۵۰۰،۰۰۰ ریال کمتر است و می‌توان به صورت تجمیعی آورد. یعنی عدد ۲۶،۰۰۰،۰۰۰ ریال را به صورت تجمیعی در سامانه گزارشات وارد نمود و نیازی به ثبت مشخصات فروشنده نیست.
۲-شرکت نارنج، در دوره بهار سال ۱۴۰۰ خریدهایی به مبالغ ۲۸،۰۰۰،۰۰۰ ریال و ۲۴،۰۰۰،۰۰۰ ریال و ۱۹،۰۰۰،۰۰۰ ریال را از یک شخص حقیقی انجام داده است. با توجه به اینکه جمع مبالغ هر سه فاکتور یعنی مبلغ ۷۱،۰۰۰،۰۰۰ ریال بالاتر از حدنصاب تعیین شده سال ۱۴۰۰ یعنی ۳۲،۵۰۰،۰۰۰ ریال است، خریدار بایستی اطلاعات کامل فروشنده را به صورت تفکیکی در گزارشات فصلی سال ۱۴۰۰ درج نماید.
۳- اگر از چند فرد حقیقی فاکتورهایی با جمع کمتر از حد نصاب داشته باشیم باید چه کنیم؟ برای هرکدام جدا تجمیع بزنیم؟
اگر همه فاکتورهای یک شخص کمتر از حد نصاب بود باهم جمع کرده و بابقیه موارد حداقل حدنصاب آن‌را جمع نموده و در یک ردیف اعلام می‌کنیم.
۴- آیا هر فاکتور باید کمتر از ۵% حدنصاب باشد و نیازی نیست مجموع فاکتورها کمتر باشد؟
هرگاه تک تک فاکتورها و یا مجموع فاکتورها برای یک شخص و در یک دوره مالی کمتر از حد نصاب باشد، مودی می‌تواند گزارش عملکرد خود را به صورت تجمیعی ارسال نماید؛ اما اگر تک تک یا مجموع فاکتورها بیشتر از حد نصاب مقرر باشد، باید به صورت موردی و یا گروهی (بدون زدن تیک حدنصاب) و با اعلام اطلاعات شخص گزارش شود.
